Het pand Herengracht 40 is in 1790-1791 gebouwd ter vervanging van twee zeventiende-eeuwse huizen, 40a en 40b. De eerste steenlegging is op 5 juni 1790 door Johannes Iddekinge, de zoon van de bouwheer, T.A. Iddekinge.

In de Franse tijd is de zoon wethouder en waarnemend burgemeester van Amsterdam.

In 1808 wordt het pand door de staat aangekocht. Na de inlijving bij Frankrijk in 1810 dient het als verblijf van de Franse gouverneur generaal Charles F. Lebrun, hertog van Piacenza.

Na de Franse tijd blijft het huis rijkseigendom.

In 1831 vestigde de Nederlandsche Handel-Maatschappij hier haar hoofdkantoor. De handelsmaatschappij is in 1824 opgericht en zetelt aanvankelijk in Den Haag.

Herengracht 40 is het eerste huis aan de gracht dat geheel als kantoorpand wordt ingericht. Pas aan het einde van de negentiende eeuw zal deze functieverandering van het grachtenhuis een hoge vlucht nemen. In 1856 verhuist de Nederlandsche Handel-Maatschappij naar Herengracht 466 en vervolgens, in 1926 naar het kolossale kantoorpand aan de Vijzelstraat, De Bazel.

Van 1864 tot 1881 wordt dit pand als  stadsbibliotheek gebruikt, vervolgens als school en vanaf 1943 wederom als kantoorpand.

In 1990 krijgt het huis zijn oorspronkelijke woonbestemming terug.

Een huis in Lodewijk XVI-stijl

Het forse pand met een strak vorm gegeven zandstenen gevel met diepe horizontale groeven is waarschijnlijk een ontwerp van Jacob Otten Husly (1738-1796). Een destijds nieuw element zijn de naar binnen draaiende zogenaamde Franse ramen die op de hoofdverdieping halfrond beëindigd worden.

De hoofdingang en de twee dienstingangen zijn in het basement opgenomen. De ornamenten zijn naar de smaak van de tijd ingetogen en verfijnd van uitvoering. De hoofdingang wordt geflankeerd door bladranken en bekroond door een cordonband met de karakteristieke eierlijst. Onder de vensters van de hoofdverdieping zijn golfpatronen aangebracht die onder de kroonlijst weer terugkomen. Het fries wordt onderverdeeld door rozetten en door consoles in de vorm van trigliefen.

Ook in het interieur zijn typische Lodewijk XVI-elementen te herkennen zoals de tandlijsten boven de deuren, de trigliefen, rozetten en bloemslingers.

Een van de oorspronkelijke stijlkamers is in 1907 in het Stedelijk Museum opgeslagen vanwaar het in 1975 naar de stedelijke depots van het Amsterdams Historisch Museum is verhuisd. Tot de oorspronkelijke elementen behoren behangselschilderingen met arcadische landschappen, marmeren schouwen met hoge spiegels, en de betimmering met een onderverdeling door Ionische pilasters waarin bloemmotieven zijn verwerkt.

De in depot opgeslagen behangsels zijn na verbouwing tot appartementen in 1996 teruggeplaatst op de oorspronkelijke plaats, in de nissen van de achterkamer op de hoofdverdieping.

Bron Gemeente Amsterdam